มะลิ จัดว่าเป็นไม้ดอกที่คนไทยนิยมปลูกมากอีกชนิดหนึ่ง นอกจากจะมีดอกสวยสีขาวกลิ่นหอมผ่อนคลายแล้ว คนไทยยังนิยมนำดอกมะลิไปทำบุญไหว้พระและในเทศกาลสงกรานต์ก็จะนำดอกมะลิไปไหว้ผู้ใหญ่และขอพร อันเป็นวัฒนธรรมดีๆที่ได้สืบทอดต่อๆกันมาเป็นเวลาช้านาน
“ มะลิ ”( ชื่อวิทยาศาสตร์ : Jasminum adenophyllum ) เป็นไม้พุ่มที่อยู่ในวงศ์ Oleaceae พบว่ามีถิ่นกำเนิดอยู่ในพื้นที่เขตร้อนและเขตกึ่งร้อนในแถบทวีปยุโรป เอเชีย และแอฟริกา เป็นไม้ดอกที่มีกลิ่นหอมมีดอกสีขาวสวยงาม ซึ่งถ้านับรวมๆแล้วดอกมะลิมีประมาณ 200 ชนิดเลยทีเดียว โดยลักษณะของต้นมะลิจะมีลำต้นสูงประมาณ 5 ฟุต แตกกิ่งก้านสาขาออกรอบๆเป็นพุ่ม ลักษณะโคนใบโค้งมน ช่วงปลายใบมีลักษณะเรียวแหลม ขอบใบเรียบสีเขียวเข้ม ลักษณะของดอกจะเป็นดอกเดี่ยวแยกออกเป็นช่อๆตามปลายยอดลักษณะดอกเป็นกลีบซ้อนกันหลายชั้น สีขาว มีกลิ่นหอมละมุน และสามารถออกดอกได้ตลอดทั้งปี
วิธีการปลูกต้นมะลิให้เจริญเติบโตงอกงาม
วิธีการปลูกมะลิสามารถทำได้ 3 วิธี คือ การตอนกิ่ง การปักชำ และการทาบกิ่ง เรามาดูกันค่ะว่ามีวิธีการทำอย่างไรบ้าง
การตอนกิ่ง
เริ่มจากการเลือกกิ่งมะลิที่แข็งแรงและสมบูรณ์ ต้องไม่อ่อนหรือแก่จนเกินไป จากนั้นนำมีดมาควั่นทำให้เกิดแผลตรงปลายและเลาะเปลือกออก แล้วทาน้ำยาเร่งรากลงไปบนแผล ใช้ขุยมะพร้าวมาหุ้มแผลพันทับด้วยกาบมะพร้าวชุบน้ำยาอีกครั้ง นำเชือกมามัดให้แน่นหนาโดยทำให้เป็นกระเปาะ จากนั้นรดน้ำที่กระเปาะให้ชุ่มอีกครั้งหนึ่ง แล้วนำถุงพลาสติกมาหุ้มกระเปาะให้มิดชิดห้ามให้อากาศเข้าเพื่อรักษาความชื้น จากนั้นปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 1 สัปดาห์ จะเริ่มสังเกตเห็นว่ามีรากงอกออกมาจากกระเปาะที่หุ้มไว้ ให้ตัดกิ่งนั้นออกมาจากลำต้นแล้วนำไปปลูกลงในกระถาง
การปักชำ
นำทรายและขี้เถ้ามาผสมกันในปริมาณเท่ากันแล้วนำไปเทใส่กระถางปักชำที่เตรียมไว้ รดน้ำให้ชุ่มจากนั้นคัดกิ่งพันธุ์มะลิที่สมบูรณ์ไม่แก่ไม่อ่อนจนเกินไป ตัดกิ่งที่เลือกไว้ให้มีความยาวประมาณ 4 นิ้ว หากมีใบติดมาจำนวนมากให้เด็ดใบออกเหลือเพียง 1-2 ใบเพื่อลดการคายน้ำ จากนั้นจึงนำมะลิลงไปแช่ในน้ำยาเร่งรากแล้วนำกิ่งมาปักลงในกระถางปักชำที่เราเตรียมไว้รดน้ำให้ชุ่มแต่อย่าให้ชุ่มจนเกินไป จากนั้นนำถุงพลาสติกมาหุ้มกระถางไว้ให้มิดเพื่อรักษาความชื้น ให้สังเกตว่าจะมีรากงอกออกมาภายใน 3 สัปดาห์ หลังจากที่ย้ายมาปลูกในกระถาง จากนั้นจึงดูแลด้วยวิธีดูแลต้นไม้ที่ถูกต้อง
การทาบกิ่ง
คัดเลือกลำต้นที่แข็งแรง สมบูรณ์จากนั้นเลือกเอาต้นตอนที่เล็กกว่าต้นหลักมา เด็ดใบและดอกออกให้หมด นำดิน ปุ๋ยมะพร้าวมาหุ้มรากต้นตอไว้จากนั้นนำถุงพลาสติกหุ้มทับผูกเชือกให้แน่น ใช้มีดตัดส่วนปลายของต้นตอออกเป็นรูปวงรีขนาด 3 นิ้วและใช้มีดเฉือนกิ่งที่เป็นต้นหลักให้เป็นรูปวงรีขนาด 6 นิ้ว นำมาทาบกันให้สนิทแล้วนำพลาสติกมาพันให้แน่นจากนั้นรดน้ำให้ชุ่ม ปล่อยไว้จนสังเกตเห็นว่ากิ่งที่ทาบเริ่มโตและออกใบจึงค่อยตัดกิ่งของต้นหลักออก เพื่อนำต้นตอนไปปลูกลงดินในกระถางที่เตรียมไว้
วิธีดูแลต้นมะลิอย่างง่ายๆ
นอกจากวิธีการปลูกที่ถูกต้องแล้ว เรายังจะต้องรู้และเข้าใจถึงวิธีดูแลต้นมะลิอย่างถูกต้อง โดยจะต้องเข้าใจถึงธรรมชาติของต้นมะลิว่าชอบอยู่ในสภาพแวดล้อมแบบไหน เราจึงจะสามารถดูแลให้ต้นมะลิออกดอกดก สวยงาม มีก้านแข็งแรง ไม่เหี่ยวเฉาได้ ซึ่งก็สามารถทำได้ง่ายๆดังนี้ค่ะ
- ตั้งกระถางให้อยู่ในที่ที่มีแสงแดดรำไร ไม่ควรตั้งในที่ที่มีแสงแดดจัดตลอดวันจะทำให้แห้งเฉาได้ง่าย
- รดน้ำในปริมาณที่พอเหมาะเช้าและเย็น วันละ 2 ครั้ง
- ใส่ปุ๋ยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง ซึ่งใช้ได้ทั้งปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยเคมี และปุ๋ยอื่นๆ
- หมั่นตัดแต่งกิ่งให้เรียบร้อยสวยงามอยู่เสมอ เพราะการตัดแต่งกิ่งจะทำให้ต้นมะลิสามารถแตกยอดใหม่ออกมาได้มากขึ้นและออกดอกมากขึ้นด้วยนั่นเอง
เป็นยังไงกันบ้างคะสำหรับวิธีการปลูกและวิธีดูแลต้นมะลิที่เราได้นำมาฝากในวันนี้ เป็นวิธีง่ายๆไม่ยุ่งยาก คนที่เพิ่งเริ่มหัดปลูกต้นไม้หรือเป็นมือใหม่อยู่ ก็สามารถที่จะอ่าน ทำตามขั้นตอนที่แนะนำไว้ได้ค่ะปัจจุบันนอกจากจะปลูกเพื่อประดับให้สวยงามสบายตาแล้วนั้น ยังสามารถปลูกเพื่อทำเป็นอาชีพสร้างรายได้ให้กลับเข้ามาในกระเป๋าของเราได้ด้วย โดยการเก็บดอกตูมนำไปขายให้กับพ่อค้าแม่ค้าในตลาด ซึ่งตอนนี้มีตลาดรองรับค่อนข้างกว้างค่ะ ใครสนใจสามารถลองปลูกดูได้นะคะ แล้วคุณจะรู้ว่าการปลูกต้นไม้สามารถสร้างรายได้ให้เราได้จริงๆค่ะ